Op zaterdag 21 september vond de première plaats van het musicalspektakel 40-45 de Musical, uitgevoerd in de Midden-Nederland-hallen in Barneveld. De musical, geproduceerd door Studio 100, maakt gebruik van een bijzonder technisch concept met rijdende tribunes, die bij binnenkomst gelijk voor een bepaalde nieuwsgierigheid zorgen. Ook wordt er gebruik gemaakt van individuele koptelefoons die ervoor moeten zorgen dat het publiek op een unieke manier wordt meegezogen in het verhaal.
40-45 vertelt het verhaal van twee broers die opgroeien in een hecht gezin in Rotterdam. De broers Louis (gespeeld door Soy Kroon) en Dirk (gespeeld door Dorian Bindels) worden met een jaar verschil geboren en groeien op in een warm en liefdevol gezin. Ze worden hartsvrienden en niets lijkt hun band te kunnen breken. Totdat de Tweede Wereldoorlog in alle hevigheid uitbreekt. Na het bombardement van Rotterdam, en de opkomst van zowel de NSB als het verzet, kiezen beide broers elk een andere kant van de oorlog.
De voorstelling start in het jaar 1945 in de lokale bioscoop met een prachtige solo van vader Emiel Zegers, gespeeld door Kees Boot. Hij mag eindelijk zijn eigen films weer kiezen die worden gedraaid, nadat dit jaren werd bepaald door de Duitsers. Een rustige, maar mooie intro van de voorstelling die niet veel later bruut wordt voortgezet wanneer de Tweede Wereldoorlog ook in Nederland begint: een bommenwerper vliegt door de zaal, vuur spuwt over de speelvloer, oldtimers rijden over het podium en Duitse soldaten marcheren door de straten. Er gebeurt zo veel op het podium dat je je als publiek echt in Rotterdam waant in een van de donkerste bladzijdes van de wereldgeschiedenis.
We maken kennis met de broertjes Zegers. Louis en Dirk zijn superhechte broers met een fascinatie voor films. Ouders Anna (Babette van Veen) en Emiel completteren het hechte gezin, waarvoor veel verandert wanneer de oorlog uitbreekt en Duitsers bij hun in huis verblijven. De acteurs zorgen ervoor dat de spanning voelbaar is door de koptelefoons. Je krijgt de geforceerde gesprekken tussen de Duitse soldaten en de familie en het geslurp van de soep zo goed mee, waardoor je je net in dezelfde woonkamer voelt zitten. Het realistische maar geëmotioneerde spel waarin de spanningen tussen de gezinsleden oplopen, blijft zich door de voorstelling heen verder ontwikkelen, helemaal wanneer er kanten worden gekozen in de oorlog: aansluiten bij het verzet of juist bij de NSB. Met een absolute plottwist binnen de familie Zegers, wat richting het eind van de voorstelling aan het licht komt, komt er ook wat nodige emotie los bij een van de broers, wat weer invloed heeft op zijn strijd in de oorlog en zijn innerlijke strijd.
Visueel gezien is 40-45 een waar spektakel. Naast de vuurgevechten, razen de fietsen, oldtimers, oorlogsvliegtuigen en een locomotief voorbij die je echt meenemen in het verhaal. En dan hebben we ook nog de rijdende tribunes en LED-muren die een heel andere dimensie in deze voorstelling naar voren brengen. Waar je op het ene moment toeschouwer bent van het verhaal, draait je tribune een moment later middenin een politieke bijeenkomst van de NSB, waardoor je zelf bent omringd door nazi-vlaggen en aanhangers van de partij. Er worden beelden getoond hoe Joden met ratten worden vergeleken en ensemble-leden die bij je op de tribune zitten, lopen vrolijk het toneel op om zich aan te sluiten bij de NSB. Je bent zojuist echt even onderdeel geweest van een NSB-bijeenkomst, of je nu wilde of niet.
In de voorstelling, die zonder pauze wordt gespeeld, draai je letterlijk van het ene decor naar het andere. Van liefdesscènes in een park, tot een geheime bijeenkomst van het verzet. Het gaat razendsnel en soepel in elkaar over, waardoor je ook geen kans hebt om uit het verhaal te raken. Hoogtepunten zijn onder andere de scènes rondom het gecrashte gevechtsvliegtuig, waar je als publiek omheen cirkelt. Ook de kaping van de trein is een prachtig vormgegeven scène waar je als publiek echt om de trein heen beweegt. Het maakt niet uit op welk podium je zit, je krijgt alles mee en je zit er erg dicht op.
De muzikale stukken zijn sterk, erg mooi gecomponeerd en uitgevoerd. De ensemble-stukken zitten goed in elkaar, blijven lekker hangen en werken soms zelfs opzwepend en creëren saamhorigheid. De solo’s worden ook erg zuiver gezongen, waarin Doe Maar en Blijf Bij Mij echt indruk maakten.
Je merkt ook dat er veel acteerervaring in deze groep zit. Soy en Dorian brengen de liefde tussen broers goed naar voren, maar ook de strijd in de relatie die de oorlog met zich meebrengt. Ook vader Kees Boot speelt erg overtuigend en weet de walging van de oorlog - en de verdeeldheid wat hierbij komt kijken - goed naar voren te brengen. De rol van de liefdevolle moeder wordt ook mooi vertolkt door Babette van Veen.
Naast de familie Zegers zijn er uiteraard andere grote rollen. De 'liefjes' van de broers spelen ook een belangrijke rol in het verhaal. Gaia Aikman speelt de Joodse Leah en raakt de bezoekers met het neerzetten van haar karakter, terwijl Niniane Everaert de innerlijke strijd met haar gevoelens voor Dirk erg goed en met lef overbrengt op het publiek. Sjoerd Pleijsier die een belangrijke rol in het verzet speelt, komt met zijn kalme spel en mooie stemgeluid als ijzersterk karakter naar voren.
Het is een stuk waarin je een familie volgt in de oorlogstijd, maar op verschillende momenten ook zelf onderdeel bent van het spektakel. Het belang van het doorvertellen van oorlogsverhalen en dat we ten alle tijden een nieuwe oorlog moeten voorkomen komt ook echt wel binnen dat we dit nooit meer moeten willen. Studio 100 heeft ook een aantal gruwelheden uit de oorlog zoals executies, het scheiden van de mannen en de vrouwen en het aanpakken van de NSB'ers uitgewerkt in de scènes, wat het stuk op bepaalde momenten erg emotioneel en aangrijpend maakt.
40-45 kun je met recht een musicalspektakel noemen waarin je als bezoeker echt een verhaal beleeft, in plaats van bekijkt. Het is een stuk wat raakt, indruk maakt, bijblijft en maar al te duidelijk maakt dat oorlog iets vreselijks is, wat we ten alle tijden in de toekomst moeten voorkomen en voor algehele wereldvrede moeten strijden. Een oprechte aanrader voor iedereen wie een goed oorlogsverhaal en de realiteiten die zich daarbij voordeden wil ervaren.
Foto's van de rode loper en video's van het slotapplaus en trapmoment zijn te bekijken op onze socials.
Door: Bram Reinders
Castfoto's: Musicalweb
Scenefoto's: Studio 100
