Op 22 maart ging onder grote belangstelling van pers en publiek de musical Elisabeth in première in het DeLaMar Theater in Amsterdam. Elisabeth vertelt het leven van Elisabeth van Beieren, keizerin van Oostenrijk. Wie kent niet de mierzoete filmserie over Sisi (daar “Sissi” genoemd), die nog steevast elke kerst wel ergens op tv te zien is? Voor het wellicht iets meer waarheidsgetrouwe verhaal moet je echter bij de musical zijn.
De 16-jarige Elisabeth trouwt min of meer bij toeval met de Oostenrijkse keizer Franz Joseph; eigenlijk was haar zus hiertoe voorbestemd. Elisabeth is voor zo’n huwelijk dan ook niet klaargestoomd en worstelt vanaf het begin met de Weense hofcultuur. Door haar problemen met onder andere haar man, schoonmoeder en de opvoeding van haar kinderen, komt ze steeds meer alleen te staan. Ze is zwaarmoedig, (zeker in de ogen van anderen) onhandelbaar en dweept met de dood, die in het stuk haar vaste metgezel wordt.
Voor de wereldpremière in 1992 waren de makers op zoek naar een actrice die deze zware rol aankon en vonden na een lange zoektocht Pia Douwes. Dat bleek een gouden greep, en het betekende een enorme vlucht voor Douwes' carrière. Ze speelde de rol daarna in meerdere, zowel Duitse als Nederlandse steden. Nu, 33 jaar later, herneemt ze opnieuw de titelrol, deze keer bijgestaan door Danique Dusée als de jonge Elisabeth. Een mooie combinatie van de gevierde actrice en de onlangs afgestudeerde nieuweling.
Dat blijkt opnieuw een goede vondst. Waar Douwes' stem wat breekbaarder wordt dan de oudere Elisabeth, past de jonge stem van Dusée perfect bij de jonge Elisabeth. En beide acteren de rol met verve. De jonge onbevangenheid past Dusée als een jas en Douwes krijgt de meer gelaagde en getergde Elisabeth te spelen, waar zij wederom in uitblinkt. In deze setting krijgt Dusée het niet eenvoudige Mijn leven is van mij te zingen. Ze begint prachtig klein en breekbaar, maar weet uiteindelijk groot en krachtig uit te pakken naar het eind en krijgt daarvoor een terecht ovationeel applaus. Dat haar stem naar dat einde toe iets schel wordt, vergeeft het welwillende premièrepubliek haar maar al te graag. Overigens geldt hetzelfde voor Douwes wanneer zij de reprise zingt.
Toch vallen vooral twee mannen op in dit stuk. William Spaaij speelt de moordenaar van Elisabeth, Luigi Lucheni, tevens criticus en verteller. Hij speelt zich ogenschijnlijk moeiteloos door het verhaal met humor, kracht en sarcasme. Zowel vocaal als speltechnisch levert hij uitstekend werk; Melk en Kitsch zijn voorbeelden van zijn vakmanschap.
Milan van Waardenburg is net terug uit West End, Londen, waar hij de hoofdrol speelde in Les Misérables, en was recent ook te zien in Les Misérables – The Arena Spectacular in de Ziggo Dome. Dat hij inmiddels een gerenommeerd musicalacteur is, bewijst hij wederom als De Dood in Elisabeth. Deze rol lijkt hem bijna achteloos gemakkelijk af te gaan. Hij is wellicht de échte ster van deze voorstelling. De laatste dans is een lesje musicalacteren en -zingen. Zijn stem is feilloos in zowel hoog als laag en alleen hij is al de reden om deze musical te gaan zien.
Sinds de Uraufführung zijn er regelmatig aanpassingen gedaan aan het stuk en ook deze versie is daar geen uitzondering op. Sterker nog, de enscenering is behoorlijk op de schop gegaan. We zien de pracht en praal van het Weense hof vrijwel alleen nog terug in de kleding van de hoofdrolspelers. Het decor bestaat hoofdzakelijk uit grijze balken met daartussen led-schermen waarop regelmatig sfeerbeelden en schilderijen van Elisabeth getoond worden. Het bühnebeeld had wat ons betreft wat afwisselender en minder grauw gemogen.
Verder zijn er verwijzingen die niet geheel overkomen. Zo is er een blauwe opgestopte pop waarvan ons het doel ontgaat en worden er hakenkruizen getoond, terwijl het stuk al in 1898 eindigt met Elisabeths dood. Het zal vast allemaal een verwijzing zijn, maar de vraag is of het stuk dat nodig had. Wat ons betreft is het historische verhaal van Elisabeth nog steeds actueel genoeg om zonder deze verwijzingen te kunnen.
Het is fijn dat het stuk wordt gespeeld met een relatief groot live orkest. Zeker gezien de muziek van Elisabeth is dat een absolute meerwaarde en tilt de kwaliteit ervan het stuk zeker naar een hoger niveau.
Al met al is Elisabeth zeker de gang naar het theater waard, al is het maar om een aantal fantastische musicalacteurs te zien in een klassieker met geweldige muziek. Aan het première publiek te merken (waaronder Sylvester Levay, de componist van de muziek van de musical, die speciaal was overgekomen voor de première), zal Elisabeth opnieuw triomfen vieren.
Door: Henk Renting
Castfoto's: Musicalweb
Scenefoto's: Annemieke van der Togt
