De Juryrapporten Musical Awards 2017

13 januari 2017, 12:46 - Redactie
De Juryrapporten Musical Awards 2017

Donderdagavond zijn de Musical Awards 2017 uitgereikt in het Beatrix Theater in Utrecht. De vakjury, bestaande uit voorzitter Cornald Maas en de leden Peter Noten, Henriëtte Tol, Irene Moors, Michiel van Erp, Joris van Bennekom en Marlies van Leeuwen, hebben in 15 verschillende categorieën de winnaars bekendgemaakt.

Hieronder nogmaals alle winnaars met in dit geval ook alle juryrapporten.

Mannelijke bijrol in een grote musical:
Freek Bartels (Beauty and the Beast)
‘Oh, Gaston, wat ben je toch een vreselijke macho!’ zegt Belle -vertolkt door de lieftallige Anouk Maas- tegen haar ongewenste aanbidder Gaston, de spierbundel en de vrouwenverslinder van het dorp, een rol van Freek Bartels. Deze opmerking zorgde bij de première van Disney’s Beauty and the Beast voor een waar lachsalvo. Het was ook meteen typerend: Freek Bartels vertolkt in deze musical een rol en karakter die hij niet eerder speelde, en hij overtreft daarin zichzelf, omdat hij in zijn toch al succesvolle musicalcarrière echt iets nieuws laat zien. Bartels zingt en beweegt als altijd heel goed, maar hij zet in deze voorstelling bovendien heel overtuigend en geloofwaardig een macho neer, een stripfiguur haast met een niet al te snuggere blik die een duidelijk gebrek aan diepte verraadt. In de vertolking van Freek Bartels is Gaston komisch en een triest tegelijk.

Hij is uitermate geestig als zelfingenomen praalhans die volkomen overtuigd van zichzelf toch steeds zijn eigen glazen ingooit. Als hij door Belle wordt afgewezen vent hij heel mooi zijn gekrenkte trots uit. En op het moment dat je Gaston ziet veranderen in het kwaad, en dus in het echte beest van de musical, toont Freek Bartels zijn superioriteit als musicalacteur. Als Gaston tilt hij de hele voorstelling naar een hoger plan en is daarmee in feite dé ster van de show. Of zoals zijn maatjes hem in de voorstelling toezingen: ‘Niemand oogt als Gaston, scoort zo hoog als Gaston’. De jury kent de Musical Award voor Beste Mannelijke Bijrol in een Grote Musical –waarvoor de producenten maar liefst 38 acteurs voordroegen- van harte toe aan Freek Bartels met de woorden: ‘Bravo voor Gaston!’

Vrouwelijke bijrol in een grote musical:
Marjolein Teepen (Sweeney Todd)
In de musical Sweeney Todd speelt Marjolein Teepen de rol van de bedelares. Een op het eerste gezicht kleine, tamelijk onbeduidende rol. Maar de schijn bedriegt, zoals wel vaker gebeurt in het verhaal van deze musical. Net als in de muziek van Stephen Sondheim is de rol van de bedelares een steeds terugkerend motief in de musical. Gaandeweg de voorstelling neemt niet alleen haar aandeel toe maar blijkt zij ook cruciaal in de ontknoping van het verhaal. De bedelares is de verbindende factor in ‘The tale of Sweeney Todd, the demon barber of Fleet Street’, een steeds terugkerend anker in een zee van humor, horror en hartenpijn. Aan het einde blijkt zij het laatste, ontbrekende en tegelijk ook verrassende stukje van de puzzel.

Marjolein Teepen zet een mooie hoekige zwerfster met een geheim neer. Met haar zeer fraaie stem weet zij de mooie maar complexe muziek en liedteksten van Sondheim – kundig in het Nederlands vertaald door Koen van Dijk – overtuigend te vertolken. Dat is geen sinecure. Als bedelares is Marjolein Teepen zowel doortrapt en uitgekookt als reddeloos wanhopig. Roerend is hoe ze haar ‘vodden’ koestert en als een kind wiegt. Op dat soort momenten roept Marjolein Teepen met weinig middelen een wereld op die de toeschouwers recht in het hart treft. De jury is zeer onder de indruk van deze performance en kent de Musical Award voor Beste Vrouwelijke Bijrol in een Grote Musical dan ook toe aan Marjolein Teepen.

Mannelijke bijrol in een kleine musical:
Jeremy Baker (Robert Long)
Jeremy Baker is een man met vele talenten. Tot groot plezier van de jury spreidt hij die ook meer en meer ten toon in de musicalwereld: als vertaler (afgelopen seizoen Nonsens en dit seizoen Into the Woods) en als acteur. In de biografische musical Robert Long speelt Jeremy Baker de rol van Leen Jongewaard met wie Long tussen 1980 en 1984 drie cabaretprogramma’s maakte. Net als Jongewaard en Long vormen Jeremy Baker en Paul Groot op het toneel een paar apart, waarbij ze -hoewel verschillend in aard en kwaliteit- niet voor elkaar onder doen.

Jeremy Baker weet op roerende en ook aandoenlijke wijze Leen Jongewaard tot leven te brengen. Hij doet dat zo overtuigend dat je zou hopen dat Jongewaard weer onder ons was. Heel treffend weet hij de man neer te zetten die met vrolijk venijn cynisme etaleerde maar ook amper zijn teleurstelling over gebrek aan geborgenheid in zijn bestaan kon verbergen. Het verlangen naar liefde draagt hij met verve uit: ‘Je kunt in je eentje genieten maar genieten met iemand van wie je houdt is het mooiste dat er is.’ Met een enkele stembuiging weet Jeremy Baker een hele wereld op te roepen. Hij zingt fraai en weet te ontroeren met onder meer het Jordaanlied over de afwijzing van homoseksualiteit. Mooi is hij als engel die Robert Long wijst op de waardevolle zaken in zijn bestaan. Formeel is dit een bijrol, maar Jeremy Baker speelt Leen Jongewaard met de allure van een hoofdrol, die de jury beloont met een Musical Award.

Vrouwelijke bijrol in een kleine musical:
Bianca Krijgsman (In de ban van Broadway)
Bianca Krijgsman, vooral bekend als de helft van het komische duo Plien & Bianca, ontwikkelt zich steeds meer tot een actrice die op vele –ook uiteenlopende- punten overtuigt. In In de ban van Broadway laat zij met haar vertolking van Karen Anderson een niet eerder zo overtuigend gebrachte staalkaart van haar kwaliteiten zien. Ze is zeer geloofwaardig als ‘de-vrouw-van’ die stiekem op erkenning aast maar, bij elke poging die ze onderneemt om gezíen te worden, steeds meer van de regen in de drup belandt. Als zij, lichtelijk neurotisch, ‘Ik ben nu eenmaal een vat vol ideeën’ zegt is dat zowel hilarisch als tragisch. Je gelooft haar volkomen als ze in een uitbarsting haar vriendin Margo de waarheid zegt, maar je gelooft haar later ook als ze zich schuldig voelt omdat ze zich terdege realiseert dat ze Margo verraden heeft.

Krijgsman maakt, met andere woorden, echt een karakter van haar rol, en dat doet ze met volle inzet. Ze verzaakt, op het toneel, geen tel, is constant in charge, en valt, dankzij haar mimiek en de wijze waarop ze haar lijf gebruikt én inzet op - ook op de momenten dat ze juist niet in de schijnwerpers staat. Onvergetelijk is de scène waarin ze, half dronken, een grote bekentenis doet: ‘Ik ben een vulkaan van creativiteit, ik ben alleen nog nooit uitgebarsten’. Dat geldt gelukkig alleen voor Karen Anderson, en niet voor degene die haar speelt: de jury hoopt zeer dat Bianca Krijgsman in de toekomst vaker rollen in musicals zal spelen. Voor haar prestatie in In de ban van Broadway krijgt zij, met vlag en wimpel, de Award voor Beste Vrouwelijke Bijrol in een Kleine Musical.

Aanstormend talent:
Silver Metz (Ciske de Rat)
Niet eerder zag en hoorde de jury zoveel talent onder door de producenten voorgedragen aanstormende talenten in kleine én grote musicals. Met moeite kwam de jury uiteindelijk tot vijf nominaties – de kwaliteit zou een groter aantal hebben gerechtvaardigd. Net-twintigers leverden, in uiteenlopende producties, grootse prestaties en houden grote beloftes in voor de toekomst - op het gebied van zang, dans én spel. Maar de jury was toch, vanaf de allereerste seconde, het meest overrompeld door het spel van de piepjonge Silver Metz in de musical Ciske de Rat. Met groot gemak, zo lijkt het, en overtuigend en heel geloofwaardig zet hij het Amsterdamse straatschoffie neer dat de liefde van zijn moeder ontbeert en na een noodlottige samenloop van omstandigheden moet zien te overleven.

De achtjarige Silver Metz zingt de sterren van de hemel, met onvervalst Jordanees accent, vent de bravoure van Ciske aandoenlijk uit, bespeelt de zaal met een enkele blik, valt op door een uitgekiende timing, en dartelt onbevangen op het podium alsof hij nooit anders gedaan heeft. Hij ontroert én is ontwapenend, staat bijna de hele voorstelling op het podium, en blijft tussen alle andere volwassen acteurs ferm overeind. Hij is, om in de termen van de musical te spreken, een ‘schoffie om van te houwen.’ Het is te hopen dat hij, net als Danny de Munk die de jonge Ciske ooit in de film speelde, zijn talent in de toekomst verder uitbouwt. Zodat hij, net als De Munk, over ruim dertig jaar nog altijd in de theaters te zien is en de rollen van zijn leven blijft spelen. De jury eert in de bekroning van zijn spel ook de andere Ciske’s uit de cast. Maar de Musical Award voor beste Aanstormend Talent 2016 gaat naar de Ciske die zo overrompelend de première speelde: Silver Metz.

Mannelijke hoofdrol in een kleine musical:
Stefan Rokebrand (Chez Brood)
‘O mijn god, zit ik toch in een musical’, verzucht Stefan Rokebrand als Herman Brood in Chez Brood. En wát een geluk dat dat het geval is en Stefan Rokebrand deze rol vertolkt. Hij speelt niet Brood, hij ís Brood, vakkundig het gevaar van een imitatie of typetje vermijdend. Hij maakt van Herman Brood een man van vlees en bloed, en een vat vol tegenstrijdigheden, het ene moment roerend in zijn aandoenlijke hulpeloosheid, het andere irritant in zijn narcisme en egocentrisme. Bovendien heeft Rokebrand de stem van Brood formidabel getroffen, zeker ook in alle schakelingen. Bijzonder is hij als hij met een haast Polygoonachtige stem plechtstatig bijna archaïsche zinnen uitspreekt. Hij is onnavolgbaar goed in een ellenlange monoloog waarin hij opsomt wat hij die dag gedaan heeft en wat dat allemaal gekost heeft.

Met een ongekend gevoel voor timing en een briljante mimiek weet Stefan Rokebrand volkomen te overtuigen in buitenissige redeneringen, geholpen door nerveuze handbewegingen en ogen die priemen maar vaak ook wezenloos op oneindig lijken te staan. Met kwetsbare uitvoeringen van My way en Still believe weet Rokebrand ook de gevoelige snaar te raken. In het proces van verdergaande onttakeling ziet de toeschouwer Herman Brood verworden tot iemand die schijn en werkelijkheid niet meer weet te onderscheiden. Chez Brood is een nieuw, oorspronkelijk en vooral rafelig en schurend stuk muziektheater over het leven van een van de meest onnavolgbare en iconische rock ’n roll-figuren uit onze moderne vaderlandse geschiedenis. In de weergaloze vertolking van Stefan Rokebrand wordt een monument voor Herman Brood opgericht, vrij van elke vorm van sentiment of stroopsmeerderij. De jury kent de Musical Award voor Beste Mannelijke Hoofdrol in een kleine musical dan ook van harte toe aan Stefan Rokebrand.

Vrouwelijke hoofdrol in een kleine musical:
Loes Luca (In de ban van Broadway)
Wat als je de ster van de voorstelling bent? En je intussen een loer wordt gedraaid door iemand die zich voordoet als je grootste fan, maar die simpelweg in je voetsporen wil treden – en meer dan dat? In In de ban van Broadway speelt Loes Luca Margo Miller, de diva die gaandeweg tot een verpletterend inzicht komt en haar roem ziet verbleken, juist op het moment dat ze zich laaft aan de betekenis van vriendschap. Luca speelt Miller trefzeker, met een ongekend gevoel voor timing – met een enkele blik of grijnslach weet ze de aandacht van het publiek op zich te vestigen. Ze maakt haar tragiek invoelbaar, en maakt in haar spel een geloofwaardige ontwikkeling door: aanvankelijk is ze, gedreven door een groot ego, nogal onuitstaanbaar; later is ze op haar hoede, en jaloers en angstig tegelijk; nog weer later, als haar de schellen van de ogen zijn gevallen en ze van alle illusies is beroofd, is ze, bijvoorbeeld tijdens de fraaie slotscène in het park, mild en misschien zelfs begripvol.

Aandoenlijk is de scène waarin ze, onwetend nog van het verraad in de vriendschap, de klassieker Islands in the stream van Dolly Parton & Kenny Rogers samen met Bianca Krijgsman en Peter Blok nieuw leven inblaast. En bovenal is het heel knap hoe Luca in deze overwegend hilarische voorstelling weet te ontroeren en het voor elkaar krijgt dat je met het lot van Margo Miller begaan bent. Bovendien is zij degene –ook niet onbelangrijk in een musical- die van alle acteurs veruit het best zingt. De jury kent de Musical Award voor Beste Vrouwelijke Hoofdrol in een Kleine Musical van harte én unaniem toe aan Loes Luca voor haar rol in In de ban van Broadway.

Mannelijke hoofdrol in een grote musical:
Alex Klaasen (De Gelaarsde Poes)
Al vijf keer won Alex Klaasen een Musical Award, en daarmee is hij recordhouder. Maar niet eerder kwam zijn grootse en onnavolgbare talent zo gevarieerd tot zijn recht als in de familiemusical De gelaarsde poes van het Ro Theater. Hij overtuigt op alle fronten: als acteur, als zanger, als stemkunstenaar, als danser zelfs. Hij kruipt in de huid van zeer uiteenlopende personages, en nooit vervalt hij tot typeringen: in een voorstelling waarin hij bijna constant op het toneel staat maakt hij van elk karakter een ‘mens’ van vlees en bloed. Hij is geestig als overbekakte gouvernante en mooi-doorzichtig als lakei Coenraad die hogerop wil. Ronduit hilarisch, en onovertroffen, is zijn vertolking van de styliste Mi Tong, die in de nachtclub gracieus de krabpaal bewerkt en met uitgestreken gezicht, half-verveeld en half-verwend, met fabuleus accent, haar wijsheden debiteert.

Zeer onder de indruk was de jury van de wijze waarop hij de reus Benjamin speelt. Aandoenlijk is hij, zo lijkt het, een dommige goeierd die het ook niet helpen kan – als hij ‘Het loopt me dun door de reuzenbroek’ zegt zou je je zo over hem willen ontfermen. Maar razend knap is het hoe Klaasen hem ook gevaarlijk maakt – constant ligt er een explosie op de loer als Benjamin z’n zin niet krijgt. Onvergetelijk is de scène waarin zijn moeder door de ‘shredder’ gaat en Klaasen intussen fraai de door hemzelf geschreven liedtekst ‘Als jij er niet bent’ zingt, een bewerking van She’s out of my life van Michael Jackson – en ondanks het machtsvertoon waaraan de moeder ten prooi valt toch weet te ontroeren.

In Alex Klaasen verenigt zich, in een uitgekiende balans, dankzij zijn weergaloze talent, alles wat een musical, op hoog niveau, van een acteur vraagt. Zijn vertolkingen in De gelaarsde poes beschouwt de jury –zonder iemand tekort te willen doen- als de meest, -ook letterlijk- reusachtige prestatie van het voorbije musicalseizoen. De John Kraaijkamp Award voor Beste Mannelijke Hoofdrol in een Grote Musical gaat dan ook in volle overtuiging naar Alex Klaasen.

Vrouwelijke hoofdrol in een grote musical:
Vera Mann (Sweeney Todd)
Vera Mann heeft al vele mooie karakterrollen in musicals gespeeld: van de naar macht en roem hunkerende Eva Perón in Evita tot de naar liefde verlangende Fosca in Passion. Drie keer eerder al won ze een Musical Award. De rol van Mevrouw Lovett, eigenaresse van een slechtlopende bakkerij die de slachtoffers van bloedbarbier Sweeney Todd verwerkt tot pasteitjes, vormt een waar hoogtepunt in haar oeuvre. Mann is de onbetwiste ster van Sweeney Todd. Haar vertolking doet geenszins onder voor de uitvoeringen van grote actrices op West End of Broadway. Als Mevrouw Lovett is Vera Mann schalks, maar ook vilein en doortrapt. Ze is een lijpe survivor, en een handlanger van de wraakzuchtige Sweeney Todd, maar ze wordt ook gedreven door het verlangen naar een onbereikbare liefde, en die hunkering naar Todd verbeeldt ze in haar spel aandoenlijk.

Vera Mann is geloofwaardig volks, inclusief Amsterdams accent, en op geen enkel moment wordt haar volkse personage een karikatuur. Het is heel knap hoe Vera Mann van Mevrouw Lovett een mens van vlees en bloed maakt, en een vrouw die in gruwel en toeval haar overlevingskans ziet. Met een kraakheldere dictie en ongekend goede zangstem, neemt Vera Mann je moeiteloos mee in de zeer ingewikkelde melodielijnen van Stephen Sondheim. Met een vanzelfsprekend gemak zet zij alles ferm naar haar hand. Tegelijkertijd weet zij met een weergaloos gevoel voor timing en humor ook voor de (brood)nodige lucht en relativering in deze voorstelling te zorgen. Zij betoont zich een allround musicalperformer in deze productie. De jury is diep onder de indruk en kent de Conny Stuart Musical Award voor Beste Vrouwelijke Hoofdrol in een Grote Musical toe aan Vera Mann.

Beste musical klein:
Chez Brood – Bos Theaterproducties
Chez Brood is een schoolvoorbeeld van nieuw, oorspronkelijk Nederlands muziektheater dat aan het genre musical een nieuwe dimensie geeft en de grenzen, op verbluffende en gedurfde wijze, verlegt. De voorstelling rafelt en schuurt maar is bij vlagen ook hilarisch. Het grote gebaar wordt, in de beste Brood-traditie, niet geschuwd, maar tegelijkertijd is wat zich op verstilde momenten afspeelt juist heel betekenisvol. De acteurs overtuigen, worden geen typetjes, en maken van de voor eenieder bekende personages die zij spelen –Herman Brood, Xandra Brood, Bart Chabot, Jules Deelder- karakters van vlees en bloed. Het decor is –om in ‘rock ’n roll’-termen te spreken- streetwise en credible, en er wordt –met dank ook aan een voortreffelijk spelend live-band die nadrukkelijk deel uitmaakt van de voorstelling- behendig en nooit gemakzuchtig gebruik gemaakt van Herman Brood-klassiekers die de dramatische handeling ondersteunen en versterken.

Chez Brood is een prachtige lofzang op de onvoorspelbaarheid en taalvirtuositeit van Herman Brood en speelt ook subtiel met wat uiteindelijk misschien wel hét thema van deze voorstelling is: dat niets is wat het lijkt, dat niemand weet wat de waarheid is, en dat iedereen overal zijn eigen verhaal van maakt. Die gedachte is, in Chez Brood, zowel troostrijk als ontluisterend uitgewerkt. De voorstelling is niet het portret van een egomane junk maar van een gisse performer die met de kunstjes die hij in het openbaar flikte zijn onzekere inborst verborg. Maar meer nog is de voorstelling het portret van een man die zichzelf, ondanks zijn talent en intelligentie, niet helpen kan en tenslotte een uitweg zoekt. Dat maakt het verhaal universeel en voor sommigen ongetwijfeld herkenbaar, en daarmee is het een muzikale geschiedenis die lang niet alleen voor Brood-fans interessant is.

Beste musical groot:
Ciske de Rat – Stage Entertainment Nederland
In 2007 ging hij oorspronkelijk in première: de musical Ciske de Rat, geïnspireerd op de gelijknamige film uit 1984 en, uiteraard, vooral op de Ciske-trilogie van schrijver Piet Bakker. De voorstelling imponeerde en werd terecht allerwegen bejubeld en met de nodige Musical Awards onderscheiden. Nu, negen jaar later, ging Ciske de Rat, in het Amsterdamse De La Martheater, opnieuw in première, en de jury –een andere dan die in 2007- was wederom zeer onder de indruk. Onder andere van een aantal creatieve prestaties die niet of nauwelijks veranderd zijn ten opzichte van de eerste serie voorstellingen en dus –volgens het juryreglement- niet konden meedingen naar nieuwe bekroningen, maar die de jury graag genoemd wil hebben: de liedteksten van André Breedland, de muziek van Henny Vrienten –een bonte waaier van aanstekelijke draaiorgelliedjes, koorzang en ingetogen ‘ballades’, met Amsterdams-Jordanese allure- en bovenal ook het script van André Breedland. Hij maakte samen met Maurice Wijnen een razend knappe bewerking van het oorspronkelijke verhaal van Piet Bakker, waarin heden (net voor en tijdens de oorlog) en verleden (de jaren waarin Ciske opgroeit) prachtig gespiegeld worden, net als de jonge en volwassen Ciske zélf, met als hoogtepunt hun tijd-overbruggende samenspel en samenzang in de filmhit Ik voel me zo verdomd alleen.

Paul Eenens voerde, net als in 2007, de regie, maar deze is nog strakker en gedurfder dan toen en zorgt, meer dan in de eerste versie, voor een paar beklemmende scènes, zoals die waarin Ciske’s vriendje Dorus sterft. Bovendien werkte Eenens nu samen met acteurs die –op Danny de Munk na, die in deze nieuwe Ciske definitief afscheid neemt van de rol van zijn leven- niet eerder in Ciske de Rat speelden, maar die dankzij Eenens’ regie op een aantal momenten excelleren. Zo overrompelde het aanstormende talent Silver Metz, die de jonge Ciske speelt, de jury op alle fronten. Maar ook de andere jongetjes die Ciske spelen verdienen hier aparte vermelding.

Wat vooral opvalt: dat deze nieuwe uitvoering van Ciske de Rat niets aan kracht heeft ingeboet. Sterker nog: de enscenering is beweeglijk, met snelle overgangen tussen de scènes. De muzikale arrangementen zijn betoverend. Ze maken een eenheid van de muziek, met als extra bonus een aanpassing van het lied ‘Streepjes’ en een geheel nieuw lied dat speciaal voor deze herneming geschreven werd, ‘Ciske héé Ciske’.

Wat ook, misschien nog wel meer dan toen, opvalt is hoe slim deze productie in elkaar zit, hoezeer hij niet gedateerd is, en hoezeer hij –tegen het decor van een geschiedenis die achter ons ligt- juist toch ook iets over deze tijd zegt: dat er in tijden van tegenwind altijd behoefte is aan solidariteit en aan mensen die zich om het lot van anderen bekommeren. Ciske de Rat is uit de traditie van de musical voortgekomen maar het heeft een geheel eigen twist. Het is een verhaal van alle tijden, en het is een klassieker die het verdient steeds opnieuw gespeeld te worden, ook in de verre toekomst, en die bij uitstek de Nederlandse –of liever: oer-Hollandse- tegenhanger is van buitenlandse ‘evergreens’ als Oliver! en My fair lady.
De jury kent de Musical Award voor Beste Grote Musical 2016 van harte toe aan Ciske de Rat.

Beste muziek/arrangementen:
Jeroen Sleyfer (Chez Brood)
Jeroen Sleyfer is al vele jaren een vaste muzikale waarde in de vaderlandse musicalwereld: als muzikaal leider/supervisor, als arrangeur en als componist. In 2016 heeft Jeroen Sleyfer aan tal van musicalproducties meegewerkt die door de producenten voorgedragen zijn: Chez Brood, Amandla! Mandela, In de Ban van Broadway en Opvliegers. Bijzonder en tegelijkertijd typerend voor Jeroen Sleyfer is dat hij de muziek in elke productie op treffende en vooral voortreffelijke wijze de juiste kleur weet te geven en vervolgens voorziet van dat speciale, onmiskenbare ‘Sleyfer-sausje’. In de ogen en oren van de jury zijn de arrangementen voor de nieuwe productie van Ciske de Rat zijn grootste verdienste. Jeroen Sleyfer was in 2007 ook bij de oorspronkelijke productie van Ciske betrokken als muzikaal leider en had de supervisie over de arrangementen, die toen door zes verschillende arrangeurs – waaronder hijzelf – waren gemaakt. Voor de nieuwe productie van Ciske heeft Jeroen de volledige partituur gearrangeerd. Het werden arrangementen die klinken als een klok.

Zorgvuldig heeft hij samen met componist Henny Vrienten de instrumenten voor het zevenkoppige live orkest gekozen. Een verrassende keuze waarin de grote en vooral fraaie variëteit aan melodieën van Vrienten volledig tot zijn recht komt: van ingetogen ballades die in stijl doen denken aan het werk van Stephen Sondheim of Kurt Weil tot onvervalste en aanstekelijke draaiorgelliedjes. Met zijn wonderschone arrangementen heeft Jeroen Sleyfer deze prachtige score tot één harmonieus geheel gemaakt, waarbij de nieuwe nummers Ciske héé Ciske en Streepjes op de muur niet onvermeld mogen blijven. Ciske de Rat is een nieuwe klassieker in het Nederlandse musicalrepertoire. Het oer-Hollandse en herkenbare verhaal is op een magistrale manier tot musical bewerkt met de geweldige muziek van Henny Vrienten in de perfecte arrangementen van Jeroen Sleyfer. Ciske de Rat zal nog tot in lengte van jaren gespeeld gaan worden. Met grote bewondering en diep respect kent de jury de Musical Award voor Beste Muziek / Arrangementen toe aan Jeroen Sleyfer.

Beste regie/choreografie:
Pieter Kramer (De Gelaarsde Poes)
Pieter Kramer is al jarenlang, voor toneelvoorstellingen, films en tv-series, de grootmeester van theatrale verbeelding en originaliteit, met gevoel voor ontroering en hilariteit, en met het vernuft om met grote subtiliteit de wankele grens tussen kunst en kitsch te bespelen. Op het toneel gaat hij, met zinnenprikkelende vanzelfsprekendheid, aan de haal met de conventies van het theater, en juist daardoor laat hij als geen ander zien wat de magie van theater is.

Sinds jaar en dag doet hij dat ook in de familievoorstellingen die jaarlijks rond kerst in première gaan bij het Ro Theater, en die sinds 2013 -tot groot geluk van de jury- meedingen voor de Musical Awards. In De gelaarsde poes overtreft Kramer zichzelf, in de misschien wel beste familievoorstelling die het Ro Theater ooit op de planken bracht. Vaar nooit onder valse vlag is, zou je kunnen zeggen, het thema van deze voorstelling, en doe jezelf niet anders voor dan je bent – en dit thema wordt door Kramer niet-sentimenteel en zonder moralisme uitgewerkt in een visueel betoverende voorstelling. Met soms weinig middelen wordt, dankzij vondsten waarbij de toeschouwers deelgenoot worden van hoe toneel –letterlijk- werkt, maximaal effect gesorteerd. Pure slapstick, perfecte slow motion, een knipoog naar doorzichtige James Bond-effecten, eigentijdse verwijzingen (een selfie door de Gelaarsde Poes): het komt allemaal voorbij. En aan het eind vliegt de voorstelling geniaal uit de bocht, als Kramer zijn acteurs likkebaardend en tongzoenend naar het publiek laat grijnzen.

De gelaarsde poes is muzikaal –dankzij een gisse bewerking van Michael Jackson-hits- en uiterst vitaal, gaat de interactie aan met het publiek, en is ook een ode aan het plezier van acteren – dankzij acteurs die door Kramer uiterst vaardig werden geregisseerd en die in ongekend tempo steeds weer transformeren in een ander personage. Ook wordt hartveroverend gebruik gemaakt van kinderen die onder andere als gehaktballetjes het toneel betreden.

Met zijn voorstellingen bereikt Kramer, in een uitgekiende balans, zowel volwassenen aks kinderen. Sommige verwijzingen en grappen zijn vooral voor volwassenen bedoeld, maar ze gaan nooit over de hoofden van kinderen heen, sterker nog: het valt niet genoeg te prijzen dat Kramer met zijn betoverende voorstellingen kinderen weet te enthousiasmeren voor toneel. Of, zoals een van de juryleden tijdens het juryberaad zei: ‘Dit zal toch maar het eerste zijn dat je als kind in je leven in het theater ziet.’

Kramer regisseerde dit seizoen de ook door de jury hogelijk gewaardeerde voorstelling In de ban van Broadway, waarmee hij in het Amsterdamse De La Martheater een nieuw publiek met zijn werk liet kennismaken. De gelaarsde poes is theater zoals theater moet zijn: verbeeldingrijk en overrompelend – de jury trilde er nog weken na het zien van de voorstelling vrolijk van na, en dat is in hoge mate te danken aan Pieter Kamer. De jury kent de Musical Award voor Beste Regie in een kleine/grote musical dan ook in volle overtuiging toe aan Pieter Kramer voor zijn regie van De gelaarsde poes.

Beste vormgeving/toneelbeeld:
Thomas Rupert (In de ban van Broadway)
Het grootste compliment dat je een vormgever / ontwerper kunt geven is dat zijn werk betovert en de magie van het theater laat zien. De decors van Thomas Rupert in de musical In de Ban van Broadway betoveren. Ze zijn inventief, zinnenprikkelend en doen in alle opzichten een beroep op de verbeelding. Het toneelbeeld in deze musical is niet alleen inventief en grensverleggend maar laat ook zien wat de wereld binnen en buiten het theater is. Met razendsnelle transformaties wordt het publiek meegenomen van een kleedkamer naar een luxueus appartement, en van een sneeuwlandschap naar een park en een Broadwaytheater. Een fraai en zeer opvallend detail in dit verband is de blik vanuit de coulissen op de achterkant van de spelende acteurs.

De toeschouwer valt van de ene verbazing in de andere. De decors van Thomas Rupert zijn een hommage aan de ‘Golden Age of Broadway’, eind jaren veertig, begin jaren vijftig van de vorige eeuw. Toen had elke scène in een musical nog een eigen decor en was er geen sprake van een eenheidsset waar tegenwoordig - om budgettaire redenen - te vaak en te veel op wordt teruggegrepen door producenten. Thomas Rupert laat in zijn wonderschone decors de gouden tijden herleven. Hij versterkt daarmee de thematiek van deze voorstelling en draagt ferm bij aan waar In de Ban van Broadway een ode aan is: het plezier dat acteren brengt. Het is de jury een groot plezier om de Musical Award voor Beste Vormgeving en Toneelbeeld toe te kennen aan Thomas Rupert voor het toneelbeeld van In de Ban van Broadway.

Beste script/liedteksten/vertaling:
Nathan Vecht (In de ban van Broadway)
Een debutant in musicalland: Nathan Vecht. Eerder maakte hij indruk met zijn scripts voor de veel geroemde voorstelling ‘Kunsthart’ van theatergezelschap Mugmetdegoudentand en de tv-serie ‘Missie Aarde’. Voor In de ban van Broadway maakte hij een virtuoze en eigenzinnige bewerking van het verhaal van de film All about Eve uit 1950, met Bette Davis in de hoofdrol, over een toneeldiva die in de schaduw komt te staan van een van haar grootste –maar ook meest doortrapte- bewonderaarsters. Vecht gaf het oorspronkelijke verhaal meer lucht en gaf sommige personages –zoals de opportunistische theatercriticus- een groter en hilarischer aandeel. Ook durft hij geestige anachronismen aan: in een stuk dat zich afspeelt in 1948 wordt zonder blikken of blozen gerept van ontmoetingen met George Clooney en Brad Pitt.

Zijn script ontmantelt, uiterst geestig, de theatrale werkelijkheid, tart de conventies van het toneel en prikt overtuigend de fascinatie met roem door – zonder dat het verhaal ook maar enigszins uitloopt op een moralistische verhandeling. Integendeel: met zijn grote gevoel voor taal en humor schreef hij oneliners en dialogen die de acteurs laten gloriëren. Zoals Margo, die voor zichzelf uit prevelt: ‘Veel mensen zeggen mij te kennen. Ik wou dat ik zelf tot die groep behoorde.’ Of Karen, die zichzelf ‘een vulkaan van creativiteit’ noemt, en daaraan toevoegt: ‘Ik ben alleen nog nooit uitgebarsten.’ Nóg zo’n fraai geformuleerde In de ban van Broadway-wijsheid: ‘Valse bescheidenheid en opzichtige zelffelicitatie zijn twee zijden van dezelfde medaille.’
In de ban van Broadway is ook een verhaal over vergankelijkheid en teloorgang, en over verraad in de vriendschap, en het is een zeer gelaagd, geslaagd en geestig verhaal over nep, fake en waarachtigheid in een wereld waarin bij uitstek de schone schijn wordt gevierd.

De jury hoopt van harte dat Vecht ook in de toekomst in die wereld wil blijven verkeren en vaker voor musicals schrijft. De Award voor de beste creatieve prestatie in de categorie script/liedteksten/vertaling in een kleine/grote musical gaat naar Nathan Vecht voor zijn script van In de ban van Broadway.

Lees meer over:

Volg Musicalweb
Ontvang het laatste musicalnieuws via: Facebook - Instagram - Threads - TikTok - X

Eerstvolgende première

Voorstelling: Ver van je bed
Datum: 23-03-2024
Tijd: 20:15 uur
Volledige agenda